روایت‌های مستند

«سارا باراس» اثر تاتو اولیواس

زاینده‌ی رقص همه‌ی دوران‌ها یادداشت‌هایی برای ترانه‌ها

یاسمین، هفته‌ی گذشته موقع تماشای اجرایت وسوسه شدم همان آن نقاشی‌ات کنم. وسوسه‌ی احمقانه‌ای بود، چون سالن آن‌قدر تاریک بود که چشم چشم را نمی‌دید. نمی‌توانستم دفترچه‌ی طراحی را که روی پاهایم گذاشته بودم ببینم. هر‌از‌گاهی بی‌آن‌که چشم از ... ادامه نوشته

هنوز سمفونی می‌نویسم گفت‌وگوی فایونا مَدوکس با فیلیپ گلَس

  به نظر می‌رسد نه شما، نه استیو رایک، نه جان آدامز، هیچ‌کدامتان دوست ندارید مینیمالیست خطاب شوید. اگر مینیمالیست نه، پس چه عنوانی؟ چه خوب شد این حرف را پیش کشیدید. قضیه این است که دیگر ‌کسی کاری ... ادامه نوشته

پورآیزه قاب‌هایی از فنون تجربی یک قابله‌ی خانگی

چه با قدم‌هایی لرزان، پاهایی سست، چشم‌های بسته و گریه‌ی دلخراشی که کم‌جان و ناتوان است وارد این جهان می‌شود. موجودی که در عین زورمندی به طرز اعجاب‌آوری درمانده است. برای همین به دنیا آوردن یک پروسه‌ی یک‌نفره نیست. انگار غیر از مادر که بطنش را برای ورود نوزاد آماده کرده، به آدم یا آدم‌های دیگری احتیاج است تا مناسک توانمندتری را برای این شکوه انسانی اجرا کنند. شبیه به یک آیین. ... ادامه نوشته

خانم و آقای فولی زندگی در خانواده‌ای با ماموریت پنهانی

تيم فولي در 27 ژوئن 2010 بيست ‌ساله شد. به همين مناسبت والدينش او و برادر کوچک‌ترش الکس را براي ناهار به يک رستوران هندي در نزديکي‌هاي خانه‌شان در شهر کمبريج ايالت ماساچوست بردند. هر دو برادر کانادا به ... ادامه نوشته

کنار آمدن با زمان چهار دهه خودنگاری نانسی فلوید

    نانسی فلوید، عکاس، از اوایل دهه‌ی هشتاد پروژه‌ی عظیم ثبت ظاهر خودش را آغاز کرد و تا چهار دهه بعد ادامه داد که نتایج آن را در اثر جدیدش، کنار آمدن با زمان، گرد آورده. اما این ... ادامه نوشته

باغ سیاه قاب‌هایی از قره‌باغ

ارمنستان کشور کوچکی است در قلب قفقاز. وطن الکسیس پازومیان. اجدادش، مثل خیلی از ارمنی‌های فرانسه، در ترکیه‌ی امروزی زندگی می‌کردند و بعد از نسل‌کشی ارامنه در ۱۹۱۵ به فرانسه مهاجرت کردند. پازومیان از کودکی غرق در این فرهنگ بود. ده سال پیش برای اولین بار به ارمنستان سفر کرد تا کشوری را کشف کند که هنوز چیز زیادی از آن نمی‌دانست. از آن پس عکس‌های زیادی از این سرزمین گرفت. سال ۲۰۱۶، چند هفته بعد از «جنگ چهارروزه»، منطقه‌ی ناگورنو قره‌باغ را کشف کرد که یعنی «باغ سیاه» ـ منطقه‌ای محصور در خشکی که شاهد سی سال درگیری بین ارمنستان و آذربایجان بوده. پازومیان از تخریب وحشیانه‌ی این منطقه در حیرت بود: هیچ‌چیز در امان نمانده بود، حتی مدرسه‌ها. روستاها متروکه بودند. بعدها فهمید بعضی از مردم دارند به این ناکجاآباد برمی‌گردند، حتی وقتی هر دو سوی جنگ هنوز خندق‌های جدید می‌کنند. به نظرش آمد همین حالا بهترین وقت برای اجرای پروژه‌ای با موضوع این جنگ فراموش‌شده است. باغ سیاه حقیقت غریب زندگی در ناگورنو قره‌باغ را روایت می‌کند، جایی که نشانه‌های جنگ هنوز هست. این پروژه که سال ۲۰۱۶ شروع شد تلاشی است برای درک ساکنان این منطقه، تقلایشان برای استقلال و پاسخ به این سوال که چرا با وجود سال‌ها ناآرامی هنوز به این هدف متعهدند. اینجا زندگی کردن برای اکثر جمعیتِ این منطقه یک‌جور مقاومت است. روایت این ماجرا برای پازومیان ضرورتی شخصی بود: احساس می‌کرد باید این آدم‌ها را به دنیا بشناساند، و این کار را با عشق بکند. این‌ آدم‌ها شخصیت‌های یک جنگ بی‌پایان و تراژیک‌اند. در جهانی مملو از وطن‌پرستی و فرهنگ نظامی. این پروژه هم سندسازی گذشته و حال این مکان است، هم تلاشی برای درک آینده‌اش. ... ادامه نوشته

لاتاری بعد از گرین‌کارت چه می‌شود؟

هر سال میلیون‌ها آدم شانس‌شان را برای داشتن تابعیت آمریکایی امتحان می‌کنند، راهی که بی‌هیچ دردسری می‌توانی شهروند شوی و عذاب درس‌ خواندن و پول جور کردن برای مهاجرت را نکشی. اما داستان برنده شدن در لاتاری پایان قشنگی برای همه ندارد. وارد شدن به کشوری بدون داشتن پیش‌زمینه‌های فرهنگی و شغلی بالا و پایین‌های خودش را دارد. در این ناداستان دن بام از زندگی یک پرویی نوشته که برای ترک کشورش این سختی‌ها را به جان خریده. ... ادامه نوشته

27 خداحافظی چند قاب از لحظه‌ی ترک والدین

پدر و مادر دینا دایکمن خانه‌ی کودکی‌هایش در آیووا را وقتی هفتادوچندساله بودند، سال ۱۹۹۰، فروختند. به خانه‌ی روستایی قرمز روشنی در همان شهر نقل مکان کردند و با مبلمان قدیمی‌شان پرش کردند. دایکمن، عکاسی که آن زمان سی‌وچند‌ساله ... ادامه نوشته

خواب‌های جنگ نامه‌نگاری‌های زن و شوهری جوان در سال‌های جنگ

  داوود قزلباش و شیرین میرزاده دخترخاله پسرخاله هستند و در سال ۱۳۵۸ ازدواج کرده‌اند. روز بعد از اعلام رسمی خبر جنگ در نماز جمعه، داوود خودش را از غرب تهران با دوچرخه به مسجد الهادی در تهرانپارس می‌رساند ... ادامه نوشته

نسلِ آدرال در تمنای حضور ذهن

تمرکز نداشتن مصیبتِ جدیدِ بشر در قرن بیست‌و‌یکم است. بچه‌هایی که در نه‌سالگی رمان چهارصد ‌صفحه‌ای دست می‌گرفتند و تا تمامش نمی‌کردند نمی‌بستند، حالا در سی سالگی برای خواندن متنی سه صفحه‌ای باید کفش آهنین بپوشند چون ذهن‌شان مثل آدمِ معتاد به مرفین نمی‌تواند حتی چند دقیقه بدون دیدن استوری جدید و توییت تازه دوام بیاورد. خیلی‌ها آدِرال (دارویی شبیه به ریتالین) را دوای این درد می‌دانند، محصولی که در آمریکا قانونی‌ است اما به خاطر احتمال بالای سوءمصرف و اعتیاد در دسته‌ی داروهای خطرناک قرار گرفته. کیسی شوارتز در این متن از تجربه‌ی اعتیادش به آدرال نوشته. ... ادامه نوشته

خواهران وجد «راهبه‌هایی» که ماریجوانای درمانی کشت می‌کنند

دیدن یک کشیش، راهبه یا روحانی که از مخدر استفاده می‌کند،‌پرورش می‌دهد و تبلیغش می‌کند برای ما ناآشنا است چرا که معمولا ادیان از متدیانان‌شان می‌خواهند که با سیر و سلوک و زهد پرهیزکارانه رنج‌هایشان را التیام بدهند و به خدا نزدیک‌تر شوند و معمولا تسریع این فرآیندها را به دست مخدرها نهی می‌کنند. اما در کالیفرنیا تعدادی از خواهران روحانی کسب و کاری راه انداخته‌اند و ماری‌جوانا پرورش می‌دهند. کرافورد و دوبوآ، عکس‌هایی از این خواهران روحانی در کشتزار ماری‌جوانای‌شان گرفته‌اند. ... ادامه نوشته

یک خیابان آدم شبیه هم گزارشی از ملاقات یک معتاد در خیابان مولوی

وقتی یک معتاد را می‌بینیم چه چیزی از او را در خاطر نگه می‌داریم؟‌ اشتراکات او با همه‌ی معتادها، تصویرهای کلیشه‌ای و یکسان یا جزئیاتی از رفتار او را که خاص خودش است. ما معتادها را در یک کلیت از درد می‌بینیم یا برای هر کدام سرنوشتی مجزا از دردهای روزگار ترسیم می‌کنیم؟ این گزارشی از برخورد با یک معتاد است در یکی از خیابان‌های تهران. ... ادامه نوشته

فرشته‌ای‌ها خیابانی با ساکنانی نامتقارن

ک خیابان فقط یک اسم نیست، یک احتمال برای شکلی از زندگی است. یک خیابان فرهنگ و خره‌فرهنگ‌هایش را با خودش دارد و لحظه‌لحظه تغییر کردنش در چشم ناظر آن را تعریف می‌کند. خیابان همیشه خیابان نیست، گاهی نمادی است از یک طبقه از مردم که جاگیر شده‌اند و پاگیر هم نمی‌مانند. خیابان‌ها گاهی یک شهرند، الگوی توسعه‌ی یک شهر که به ما می‌گوید چه کسانی هستیم و چطور کنار هم مانده‌ایم. اما این هنوز همه‌ی یک خیابان نیست، خیلی‌وقت‌ها خیابان فقط محلی برای عبور و تماشا است که بفهمیم آدم‌های آن خیابان با چند درصد احتمال شبیه ما هستند ... ادامه نوشته

تهرانر تصویری عادی از یک تهران متفاوت

تهرانی که ما می‌بینیم با تهران دیگران فرق دارد. این شهرِ آشنای بی‌شگفتی در خیال آنها که می‌آیند و تهران را می‌بینند شهری عجیب و هزار و یک شبی بوده. این تهران مألوف و آشنا برای آنهایی که از خارج می‌آیند شهری غریب و تماشایی بوده، بیابانی بوده وسط بیابان‌های دیگری که توی ذهن‌شان ساخته بودند، انتظار شتر و کاروان داشتند و حالا شهری مدرن و روزآمد می‌بینند. انتظار عشاقی را داشتند که لای پرنیان پوشیده شده‌اند و آدم‌هایی امروزی می‌بینند. این فرقِ بین پیش‌پنداره‌ها و واقعیت در تهران است. تهران شهری است که هر بیگانه‌ای را فریفته‌ی خودش می‌کند. این مجموعه عکس را سارا پانل استرالیایی از تهرانی گرفته که با تهرانی که خیال می‌کرده متفاوت است. ... ادامه نوشته

اومامی به روایت خیابان کریمخان

خیابان کریمخان نه به خاطر موقعیت کلیدی‌اش در مرکز شهر، نه به خاطر داشتن سهمی از پیکره‌ی فلزی شهر و نه حتی به واسطه‌ی شهرت کتاب‌فروشی‌ و کافه‌هاش، که به خاطر اشتراکات زیادی که در ذهن جمعی شهروندان تهرانی ایجاد کرده خیابان کریمخان است. به واسطه‌ی فضاهای نادیدنی پنهان شده در گوشه گوشه‌ی کالبد سیمانی‌اش. و مگر تاریخِ یک خیابان همان روایت‌های جمعی آدم‌ها و رویدادهای آن خیابان نیست؟ اصلا مگر همین اشتراکات و خاطرات خیابان را از مکانی با کارکرد عبور به فضایی جهت درنگ تبدیل نمی‌کند؟ خیابان‌ها زبان خاموش تاریخ‌اند، روایت‌گر آنچه به چشم دیده‌اند و از سرگذرانده‌اند، روایت‌گر مجموعه‌ای از روابط و کنش‌ها که محصول ادارک جمعی شهروندان در فضاهای آن است. فضاهایی که میزان تعلق ما به شهر را تعیین می‌کند. ... ادامه نوشته

صورت چهره‌ها در جهان واقعی

دنیای دیجیتال دنیای آدم‌های بی‌عیب است. صورت‌های زیبا، اندام‌های بی‌عیب، لباس‌های به‌قاعده. اما دنیای واقعی پر از ناهنجاری است. نه ناهنجاری در زیبایی‌شناسی بلکه ناهنجاری در خود مفهوم زیبایی. در دنیای دیجیتال با چند کلیک می‌توانید بهترین صورت روی زمین را داشته باشید اما صورت‌های حقیقی زیادی هم هست که نمی‌شود پنهان‌شان کرد،‌ بروس گیلدن از این صورت‌ها عکس گرفته. به دنیای واقعی خوش آمدید. ... ادامه نوشته

بازار شرم اخاذی از مجرمان سابق

دوره‌ای که خبرها دهان به دهان می‌گشت و ممکن بود چند خیابان پایین‌تر از محل زندگی‌‌ات یک نفر را سلاخی کرده باشند و خبر نداشته باشی خیلی وقت است به سرآمده. با این سرعت پخش اخبار، نمی‌شود فکر کرد چیزی درز پیدا نمی‌کند: از صدای معلم سر کلاس درس گرفته تا اختلاس‌های میلیاردی. در این ناداستان با وبسایت‌هایی آشنا می‌شویم که عکس‌های افراد دستگیرشده را منتشر می‌کنند که خیلی وقت‌ها ممکن است کار چندان بدی هم نکرده باشند. آدم‌ها درگیر پاک کردن سابقه‌ای می‌شوند که نمی‌خواهند همه ازش با خبر باشند. یک بار در جوانی اشتباهی احمقانه‌ می‌کنی و هر روز پاک کردن آن از زندگی‌ات کار غیرممکن‌تری می‌شود. دیوید سیگال در این ناداستان از اخاذی وبسایت‌ها در برابر عکس افراد دستگیرشده می‌نویسد. ... ادامه نوشته

خانه‌ی بانوی جوان رسم عاشقی در ژاپن کهن

هزار سال پیش در دربار امپراتور ژاپن بانوی ندیمه‌ای زندگی می‌کرد که هر چیز دل‌انگیزی می‌دید و می‌شنید و یادش می‌آمد یا از خیالش می‌‌گذشت یادداشت می‌کرد. یادداشت‌های او که با نام کتاب بالش مشهور است در قرن‌های بعد الگوی نویسندگان مرد و زن پرشماری شد و این نوع یادداشت‌نویسی رفته‌رفته به اصلی‌ترین سبک ناداستان‌نویسی ژاپنی بدل شد. از چیزهای جالبی که می‌توان در یادداشت‌های او دید توصیف روابط و مکاتبه‌ها و قرارهای عاشقانه‌ی اعیان و درباریان ژاپن کهن و شیرینی‌ها و سختی‌های این روابط است. ... ادامه نوشته

بانی و کلاید عشاق جنایتکار

مرگ وحشیانه به سراغ بانی و کلاید آمد. گروه مسلحی که برایشان کمین کرده بودند لاف می‌زدند که چندین مسلسل دستی تامسن را توی خودرویی که حامل مشهورترین فراری‌های آمریکا بوده خالی کرده‌اند. مسئول دفن بعدها ادعا کرد تعداد سوراخ‌های گلوله آن‌قدر زیاد بوده که برای مومیایی‌کردن جسدها به دردسر افتاده. پایان زشت زندگی بانی پارکر و کلاید بارو در تضاد با پرتره‌هایی به تصویر کشیده شده که سال۱۹۳۳ آنها را سر زبان‌ها انداخت. پرتره‌ها از چندین حلقه فیلم به دست آمده بود که پلیس در یورش نافرجامی به آپارتمان مُجرم‌ها در میزوری کشف کرده بود. آن تصاویر، دو کودک را نشان می‌داد که لبخند می‌زدند، ادای گانگسترها را درمی‌آوردند و سیگاربرگ می‌کشیدند. در قلبِ رکود بزرگ، در حالی که خشکی‌های پی‌در‌پی دشت بزرگ را به توده‌ای غبار تبدیل کرده بود، آمریکایی‌های سرخورده جز این چیزی نداشتند که به آن ایمان بیاورند. تصویر رمانتیک دو سارق بانک عاشق قلب پانزده میلیون آدم بیکار را که در سرتاسر کشور در صف نان می‌ایستادند تسخیر کرده بود. این تصاویر، در بیست‌وسوم مه ۱۹۳۴ در جاده‌ای روستایی در لوئیزیانا گرفته شده‌اند. داخل خودرو بیش از دوازده اسلحه و مقدار زیادی مهمات پیدا شد. بانی و کلاید به سرقت‌های بی‌شمار و چند فقره قتل متهم بودند و همین تضادِ عبارت «عشاق جنایتکار» بود که آنها را در آثار بی‌شماری در سینما، ادبیات، تلویزیون، تئاتر و موسیقی ماندگار کرد. ... ادامه نوشته